И хотя в этом году зима нас баловала бесснежной европейской погодой, тем не менее, готовиться к паводку нужно серьезно, чтобы «большая вода» не пришла вдруг неожиданно.
Все чаще стали возникать пожары из-за короткого замыкания в электропроводке. Сгорают строения, имущество, гибнут люди. Самым надежным способом выявления неисправности электросети является своевременное обследование электропроводки и электрооборудования.
Кроме этих семейных, государственных и овеянных традициями красных дней, у всех шинников – работающих и ушедших на пенсию – есть еще один особый день в календаре знаменательных и памятных дат.
В воскресенье, 23 марта, в нашей стране пройдут выборы депутатов в местные органы законодательной власти.
Одноименный конкурс, прошел в столовой АИКа, в уютный интерьер которой вписались колоритные и вкусные «пейзажи» национальных кухонь Франции, Мексики, Украины и Грузии.
Бывают годы, когда народнохозяйственный комплекс страны работает без сбоев, предприятия промышленности и сельского хозяйства радуют показателями. А бывают годы сложные для всех: в индустрии нет производительности, объемов, выручки, а у аграриев – непогода и неурожай.
Если на предприятии трудится вся семья, то и отношение к родному заводу у этих людей будет иным, чем у случайно пришедшего на производство человека, – подумал я, когда побеседовал с диспетчером УРП Клавдией Николаевной БАРАНОВСКОЙ.
Накануне важнейшего праздника, посвященного основному закону нашего государства, мы побеседовали с заместителем директора по идеологической работе, управлению персоналом и социальным вопросам завода КГШ А.А.СТАРЫХ.
Труд этих женщин мы порой не замечаем, как говорят, он остается за кадром.
Эта девушка буквально ворвалась на музыкальный Олимп «Белшины»! А ведь до этого ведущий экономист бюро по управлению собственностью и ценными бумагами Ксения БОБКОВА много лет не выходила на сцену.
1. Дыялектная мова багацейшая за літаратурную
Слоўнік літаратурнай беларускай мовы налічвае прыкладна 250 - 500 тыс.слоў. У дыялектнай мове (агульная назва для гаворак людзей у пэўным рэгіёне) — каля 1,5−2 млн слоў.
2. У беларускай мове тры алфавіты (графічныя сістэмы)
На сённяшні дзень афіцыйна ўжываецца кірылічны алфавіт, які існуе з XIV ст. У XVI ст. з’явілася лацінка. Ёй пісаліся творы беларускай літаратуры XIX ст. На пачатку XX ст. кірылічны і лацінскі алфавіты суіснавалі разам. Так пэўны час газета «Наша ніва» друкавала тэксты на дзвюх графічных сістэмах, каб усе беларусы разумелі напісанае, таму што каталікі звыклі да лацінкі, а праваслаўныя разумелі толькі кірыліцу.
Зараз лацінка ўжываецца ў тапаніміцы — назвах геаграфічных аб’ектаў. Таксама ёй карыстаюцца ў побытавых зносінах беларусы, якія лічаць лацінку больш зручнай сістэмай для перадачы асаблівасцяў беларускага маўлення.
З XIV ст. на Беларусі пачалі сяліцца татары, якія трапілі ў палон падчас набегаў Арды. Паступова яны асіміляваліся, і ў выніку з’явіліся кітабы — кнігі, напісаныя па-беларуску арабскай вяззю.
3. Беларуская мова існуе ў двух правапісах
У 1918-м годзе мовазнаўца і грамадска-палітычны дзеяч Браніслаў Тарашкевіч выдаў «Беларускую граматыку для школ» кірыліцай і лацінкай. Гэта была першая практычная граматыка. Распрацаваны ім правапіс называецца класічным, або «тарашкевіцай».
З 1933-га года ў выніку разгортвання русіфікацыі замацавалася так званая «наркамаўка». Гэты правапіс рэфармаваўся двойчы: у 1956-м годзе і ў 2008-м. Апошнім варыянтам мы карыстаемся сёння.
4. Толькі ў беларускай мове ёсць літара Ў
Гэта адметнасць беларускай мовы ўвасоблена ў помніку, які знаходзіцца ў Полацку. Над скульптурай працаваў мастак і дызайнер Ігар Куржалаў.
5. Беларуская мова знаходзіцца пад пагрозай знікнення
У паўсядзённых зносінах ёй карыстаецца малы працэнт насельніцтва. Толькі ⅔ беларусаў размаўляе на роднай мове ў побыце. Часцей беларуская мова ўжываецца на дзяржаўных тэле- і радыёканалах, у перыядычных выданнях, справаводстве.
6. Тры стагоддзі беларуская мова была дзяржаўнай у ВКЛ
З XIV ст. і да 1696 года беларуская мова была афіцыйнай мовай Вялікага Княства Літоўскага. Пасля аб’яднання ВКЛ і Караўлества Польскага ў 1569-м годзе пачалася паланізацыя насельніцтва Княства. Скончылася гэта поўным выцясненнем беларускай мовы з афіцыйнага ўжытку. З 1696-га года справаводства Рэчы Паспалітай было пераведзена на польскую мову. З таго часу беларуская мова ўжывалася ў побыце.
7. Не па-беларуску і не па-руску, а на трасянцы
Сумесь беларускай і рускай мовы называецца «трасянка». У прамым сэнсе яно абазначае сена нізкай якасці, якое ўтвараецца ад спалучэння сухой і свежаскошанай травы. Ва ўкраінскай мове таксама ёсць падобная з’ява і называецца яна «суржык».
8. Для беларускай мовы не характэрны дзеепрыметнікі цяперашняга часу
Дзеепрыметнікі цяперашняга часу (сплючы чалавек, маючыя дадзеныя) — чужынцы ў беларускай мове. Яны ўжываюцца толькі ва ўстойлівых спалучэннях (бягучы год, дзеючая асоба), характэрных для навуковага і афіцыйнага стыляў. У іншых выпадках гэта парушэнне літаратурнай мовы.
9. Некалі беларуская мова мела статус адзінай дзяржаўнай мовы ў Беларусі
У 1990-м годзе быў прыняты закон «Аб мовах», згодна з якім беларуская мова прызнавалася адзінай дзяржаўнай мовай незалежнай Рэспублікі Беларусь. Але пасля рэферэндуму 1995-га года статус дзяржаўнай набыла і руская мова. Дарэчы, прапанову ўрада вярнуць рускай мове статус дзяржаўнай падтрымала большасць беларусаў. Мяркуецца, насельніцтву было цяжка пасля савецкіх часоў адразу перайсці на беларускую мову ва ўсіх сферах зносін. Людзі элементарна яе не ведалі. Зараз, як бачым, прыярытэт у зносінах мы аддаём рускай мове.
10. У беларускім алфавіце 32 літары
Наш алфавіт не мае літар Щ, Ъ. Замест цвёрдага знака мы ўжываем апостраф (‘). Дыграфы ДЗ і ДЖ не ўваходзяць у алфавіт, бо гэта спалучэнне дзвюх літар для абазначэння адпаведных гукаў.
По материалам: schools.by
